ΣΤΗ ΤΑΞΗ ΜΑΣ ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ
ΣΤΟ ΜΑΘΗΜΑ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ
Δευτέρα 29 Οκτωβρίου 2012
Κυριακή 28 Οκτωβρίου 2012
Σάββατο 27 Οκτωβρίου 2012
28Η ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940 ΑΦΙΕΡΩΜΑ
 |
Η Ιταλία, που δεν έκρυβε την επιδίωξη της να κυριαρχήσει στη Μεσόγειο, είχε αρχίσει εχθρικές ενέργειες εις βάρος της Ελλάδας. Η σοβαρότερη ήταν ο τορπιλισμός του αντιτορπιλικού «ΕΛΛΗ» στο λιμάνι της Τήνου στις 15 Αυγούστου 1940.
Στις 28 Οκτωβρίου 1940 η Ιταλία ζήτησε από τον πρωθυπουργό Ι. Μεταξά την παράδοση της χώρας. Η απάντηση ήταν: ΟΧΙ.
Λίγο αργότερα τα ιταλικά στρατεύματα εισέβαλαν στα εδάφη μας από τα ελληνοαλβανικά σύνορα. Ο ελληνικός στρατός, αφού απέκρουσε την ξαφνική επίθεση στα βουνά της Πίνδου, προχώρησε νικηφόρα και μπήκε στη Βόρεια Ήπειρο, όπου οι Έλληνες κάτοικοι τον υποδέχτηκαν ως ελευθερωτή.
Ο Χίτλερ, βλέποντας ότι οι Ιταλοί παρά τον τελειότερο εξοπλισμό και τις μεγαλύτερες δυνάμεις τους δεν μπορούσαν να κατακτήσουν την Ελλάδα, αποφάσισε να επέμβει ο ίδιος τον Απρίλιο του 1941. Ο στρατός μας, που υπερασπιζόταν το Ρούπελ και τα άλλα οχυρά στα σύνορα με τη Βουλγαρία, αγωνίστηκε ηρωικά. Η Ελλάδα όμως δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει ταυτόχρονα και τους δυο επιδρομείς. Οι Γερμανοί, για να την κατακτήσουν, αναγκάστηκαν να θυσιάσουν διαλεχτά τμήματα του στρατού τους.
Ο ηρωικός αγώνας του ελληνικού στρατού, εκτός από τις μεγάλες απώλειες που προκάλεσε στον Άξονα, ανάγκασε τη Γερμανία να καθυστερήσει την επίθεση της εναντίον της Ρωσίας. Αυτή η καθυστέρηση συνέβαλε στην τελική ήττα των Γερμανών, οι οποίοι, εκτός από την αντίσταση των Ρώσων, είχαν να αντιμετωπίσουν και τον ανυπόφορο ρωσικό χειμώνα.
 |
Τριπλή Κατοχή
Οι Γερμανοί, όταν κατέλαβαν την Ελλάδα, παραχώρησαν τμήματα της Μακεδονίας και της Θράκης στους συμμάχους τους Βουλγάρους. Την υπόλοιπη χώρα τη μοιράστηκαν με τους Ιταλούς. Έτσι, για την Ελλάδα άρχιζε η φρίκη της τριπλής κατοχής. Πείνα και εξαθλίωση μάστιζε το λαό. Τα τρόφιμα ήταν ελάχιστα, αφού τα περισσότερα τα έπαιρναν οι κατακτητές. Η κατάσταση στις πόλεις και κυρίως στην Αθήνα ήταν απελπιστική.
Ο λαός, όμως, δεν έσκυψε το κεφάλι, παρότι βρέθηκαν, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, κάποιοι άνθρωποι που δε δίστασαν να συνεργαστούν με τους κατακτητές. Σύντομα δημιουργήθηκαν αντιστασιακές οργανώσεις στις πόλεις, που αντιμετώπισαν αρχικά το ζήτημα της επιβίωσης του πληθυσμού μετά την τρομερή εμπειρία των εκατοντάδων χιλιάδων νεκρών της πείνας το χειμώνα του 1941-42 στην Αθήνα και τον Πειραιά, και στη συνέχεια οργάνωσαν την αντίσταση στην πολιτική επιστράτευση που επέβαλε την υποχρεωτική αποστολή Ελλήνων εργατών στη Γερμανία.
Παράλληλα, άρχισε ο ανταρτοπόλεμος εναντίον των κατακτητών στα ελληνικά βουνά. Περιοχές ολόκληρες απελευθερώθηκαν και στην «Ελεύθερη Ελλάδα» που δημιουργήθηκε με τον τρόπο αυτό λειτούργησαν νέοι θεσμοί.
Οι Γερμανοί αντέδρασαν με μανία: φυλάκιζαν, βασάνιζαν, κατάστρεφαν και έκαιγαν πόλεις και ολόκληρα χωριά, όπως τα Καλάβρυτα και το Δίστομο. Χιλιάδες άνθρωποι αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν.
 |
Εθνική Αντίσταση
Η Εθνική αντίσταση θέριευε και προκαλούσε στον κατακτητή σοβαρές απώλειες. Κορυφαίο κατόρθωμα, κατά την πρώτη φάση ανάπτυξης της αντίστασης, ήταν η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοπόταμου (25 Νοεμβρίου 1942). Με την καταστροφή της καθυστέρησε ο ανεφοδιασμός των στρατευμάτων του Άξονα, που πολεμούσαν στην Αφρική. Από την άλλη μεριά η αντίσταση ανάγκασε τους κατακτητές να διατηρήσουν πολύ στρατό στην Ελλάδα, ενώ τους ήταν απαραίτητος σε άλλα μέτωπα. Ήταν μια ακόμη προσφορά των Ελλήνων στη συμμαχική νίκη εναντίον των δυνάμεων του Άξονα. Αυτή η νίκη οδήγησε και στην απελευθέρωση της Ελλάδας στις 12 Οκτωβρίου 1944.
Αργότερα (1947), η Ελλάδα κατάφερε να προσαρτήσει τα Δωδεκάνησα, τα οποία μέχρι τότε ήταν στην ιταλική κατοχή.
Πηγές για το αφιέρωμα αυτό:
| **Βρέλλη Π., Μουσείο Ελληνικής Ιστορίας, κέρινα ομοιώματα, Ιωάννινα, 1995 | |
| Σκουλάτου Β., Δημακόπουλου Ν., Κόνδη Σ., Ιστορία Νεώτερη και Σύγχρονη, τ.Γ', Ο.Ε.Δ.Β., Έκδ. Θ', Αθήνα, 1992 | |
| Ο.Ε.Δ.Β., Στα νεώτερα χρόνια, Ιστορία Στ' Δημοτικού, Αθήνα, 2002 | |
| Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τόμοι ΙΕ'& ΙΣΤ', Εκδοτική Αθηνών | |
| Ελληνική Ιστορία σε cd-rom, με πλούσιο οπτικο-ακουστικό υλικό, Conceptum cd-rom | |
| Διαδίκτυο: Μούσειο κέρινων ομοιωμάτων Π.Βρέλλη, http://vrellis.org/gr/homegr.html |
**Σε ευχαριστούμε που με την τέχνη σου κρατάς ζωντανή την Ιστορία μας
ΠΗΓΗ: http://dim-karat.ilei.sch.gr
Πέμπτη 25 Οκτωβρίου 2012
Άγιος Δημήτριος ο Μυροβλύτης
Ο ΒΙΟΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ
Ο Άγιος Δημήτριος γεννήθηκε στην Θεσσαλονίκη το 260μ.Χ., οι γονείς του ήταν ευγενείς και ο πατέρας του ήταν Μακεδόνας Στρατηγός της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Αλλά ο Άγιος Δημήτριος δεν ξεχώρισε μόνο για την ευγενική του καταγωγή μα και για την αρετή του, την ευπρέπεια και την ευγένεια της ψυχής του και την ικανότητά του στην στρατιωτική τέχνη, που εκείνη την εποχή αποτελούσε πεδίο διάκρισης για τους νέους και θεωρούταν ιδιαίτερα δημοφιλής. Μάλιστα ο Άγιος Δημήτριος έφτασε σαν στρατιωτικός στο αξίωμα του Δούκα, ξεπερνώντας την δόξα του πατέρα του.Το 296μ.Χ. (ή σύμφωνα με άλλους μελετητές το 306μ.Χ.) ο Μαξιμιανός -ο τότε Τετράρχης και μετέπειτα Αυτοκράτορας Γαλέριος Μαξιμιανός- συνέλαβε τον Άγιο Δημήτριο και τον κρατούσε φυλακισμένο σε ένα δημόσιο λουτρό κοντά στο ιπποδρόμιο, επειδή ο Άγιος Δημήτριος πίστευε στην χριστιανική πίστη αλλά και έκανε κήρυγμα φέρνοντας κοντά στον Χριστό πολλούς ειδωλολάτρες. Σ' αυτό το σημείο πρέπει να σημειώσουμε ότι εκείνη την εποχή ο Αυτοκράτορας Διοκλητιανός είχε εκδώσει ένα διάταγμα μετά από παρότρυνση του Μαξιμιανού που ουσιαστικά ξεκινούσε άλλον ένα διωγμό κατά των Χριστιανών.
Στην Θεσσαλονίκη τον καιρό της σύλληψης του Αγίου Δημητρίου, γινόντουσαν αγώνες στο ιπποδρόμιο για να εορταστεί η νίκη της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας ενάντια στους Σκύθες. Εκεί ο Λυαίος, ένας ειδωλολάτρης παλαιστής, περηφανευόταν για το μέγεθος του σώματός του και την δύναμή του και προκαλούσε τους θεατές του σταδίου να παλέψουν μαζί του. Ο Νέστωρ, ένας νεαρός στρατιώτης που γνώριζε τον Άγιο Δημήτριο, επισκέφθηκε τον Άγιο στην φυλακή και του ζήτησε την ευλογία του για να παλέψει με τον Λυαίο και ο Άγιος Δημήτριος τον σταύρωσε, δίνοντάς του έτσι την ευλογία του.Μέσα στο στάδιο ο Νέστορας είπε «Ο Θεός Δημητρίου, βοήθει μοι!» και πάλεψε με τον Λυαίο. Αφού νίκησε ο μικροκαμωμένος Νέστορας τον γίγαντα Λυαίο και ο Γαλέριος Μαξιμιανός έμαθε τι είχε συμβεί, διέταξε να σκοτωθεί ο Άγιος Νέστορας με το ίδιο το ξίφος του έξω από την Χρυσή Πύλη (ή Χρυσή Πόρτα), και να θανατωθεί με λόγχες ο φυλακισμένος στο δημόσιο λουτρό Άγιος Δημήτριος. Γράφουν μάλιστα οι συναξαριστές ότι ο Άγιος Δημήτριος, όπως είχε σηκώσει το δεξί του χέρι, έλαβε τον πρώτο λογχισμό στην δεξιά πλευρά όπως ο Εσταυρωμένος Χριστός.Ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης αναφέρει ότι ο Λούπος, ένας υπηρέτης του Αγίου Δημητρίου, έχρισε το πανωφόρι και το δαχτυλίδι του Αγίου στο μαρτυρικό του αίμα κι έκανε με την βοήθεια του Θεού πολλά θαύματα. Όταν το έμαθε αυτό ο Αυτοκράτορας, διέταξε την σύλληψη του και ο Άγιος Λούπος πέθανε μαρτυρικά στην περιοχή Τριβουνάλιο.Το σώμα του Αγίου Δημητρίου ενταφιάστηκε κρυφά από κάποιους πιστούς Χριστιανούς στον τόπο του μαρτυρίου του. Σ' εκείνο το δημόσιο λουτρό, ξεκίνησε να αναβλύζει μύρο από τον τάφο του Αγίου Δημητρίου κι έτσι ο Άγιος πήρε το προσωνύμιο Μυροβλύτης. Μάλιστα όσο περισσότεροι Χριστιανοί έπαιρναν μύρο για ευλογία, τόσο περισσότερο αυτό πλήθαινε αντί να λιγοστεύει.Κάποιος ασκητής από το βουνό Χολομώντα σκανδαλίστηκε όταν άκουσε για το μύρο του Αγίου Δημητρίου και αναρωτιόταν πώς είναι δυνατόν να υπάρχουν τόσοι άλλοι Άγιοι που πέρασαν μεγάλα βασανιστήρια για την Χριστιανική τους Πίστη και να μην είναι κι αυτοί Μυροβλύτες όπως ο Άγιος Δημήτριος. Με την ευλογία του Θεού είδε σε ενύπνιο ότι βρισκόταν στην Θεσσαλονίκη, στον ναό του Αγίου Δημητρίου. Εκεί παρακάλεσε κάποιον που κρατούσε τα κλειδιά του προσκυνήματος του τάφου να του ανοίξει για να πάρει την ευλογία του. Μπαίνοντας στο κουβούκλιο είδε όλο τον τάφο να ‘ναι βρεγμένος από το μύρο και να ευωδιάζει και παρακάλεσε πάλι αυτόν που είχε τα κλειδιά να σκάψουν για να βρουν την πηγή του μύρου. Αφού έσκαψαν πολύ ώρα βρήκαν ένα μάρμαρο που σκέπαζε τον τάφο του Αγίου Δημητρίου και καθώς κατάφεραν με πολύ προσπάθεια να το ανοίξουν, βλέπουν το σώμα του Αγίου να αναβλύζει απ' τις πληγές των κονταριών μύρο. Ήταν τόσο πολύ που βράχηκε ο φύλακας του τάφου και ο μοναχός, φοβούμενος μην πνιγεί, φώναξε «Άγιε Δημήτριε βοήθει μοι». Και τότε ξυπνώντας βλέπει ότι ο ίδιος και τα ράσα του είναι βρεγμένα, θαυματουργικά, με το μύρο του Αγίου Δημητρίου. Έχοντας ζήσει αυτό το θαύμα έφυγε απ’ το βουνό που ασκήτευε και κήρυξε στην Θεσσαλονίκη για να μάθουν όλοι οι πιστοί τι είχε ζήσει. Έμεινε εκεί πολλές μέρες προσευχόμενος στον ναό του Αγίου Δημητρίου και κατόπιν επέστρεψε στο τόπο της άσκησής του λέγοντας ότι πραγματικά είναι Μέγας ο Άγιος Δημήτριος.Ο Άγιος Δημήτριος απεικονίζεται αγιογραφικά στην εικόνα του καβάλα σε κόκκινο (η καφέ) άλογο να σκοτώνει έναν ειδωλολάτρη (τον Λυαίο), όπως ο Άγιος Γεώργιος απεικονίζεται καβάλα σε ένα άσπρο άλογο να σκοτώνει έναν δράκο.Το 313μ.Χ. κτίστηκε ένας μικρός ναός αφιερωμένος στον Άγιο Δημήτριο στον τόπο του μαρτυρίου του. Το 324μ.Χ. χτίστηκε μια μικρή τρίκλιτη βασιλική και το 413μ.Χ. ο έπαρχος Λεόντιος έκτισε στην ίδια θέση μία μεγάλη βασιλική για να ευχαριστήσει τον Άγιο Δημήτριο για την θεραπεία της αρρώστιας του. Το 1142 ο Αυτοκράτορας Μιχαήλ ο Κομνηνός μετέφερε την εικόνα του Αγίου Δημητρίου από την Θεσσαλονίκη στη Μονή Παντοκράτορος στην Κωνσταντινούπολη. Ο ναός καταστράφηκε και λεηλατήθηκε πολλές φορές. Η τελευταία ήταν το 1917 με την πυρκαγιά που έκαψε το μεγαλύτερο τμήμα της Θεσσαλονίκης. Έτσι ο Άγιος Δημήτριος κάηκε ολοσχερώς. Κάτω απ' το ιερό του Αγίου Δημητρίου, υπάρχουν ακόμη και σήμερα οι κατακόμβες, το λουτρό που έγινε ο τόπος που μαρτύρησε ο Άγιος Δημήτριος.
Η μνήμη του Αγίου Δημητρίου τιμάται στις 26 Οκτωβρίου και είναι πολιούχος της Θεσσαλονίκης. Η μνήμη του Αγίου Νέστωρα και του Αγίου Λούπου τιμάται στις 27 Οκτωβρίου.
Απολυτίκιο του Αγίου Δημητρίου:
Μέγαν εύρατο, εν τοις κινδύνοις,
σε υπέρμαχον, η οικουμένη,
Αθλοφόρε τα έθνη τροπούμενον.
Ως ουν Λυαίου καθειλες την έπαρσιν,
εν τω σταδίω θαρρύνας τον Νέστορα,
ούτως Άγιε Μεγαλομάρτυς Δημήτριε,
Χριστόν τον Θεόν ικέτευε,
δωρήσασθαι ημίν το μέγα έλεος
Τετάρτη 24 Οκτωβρίου 2012
Τετάρτη 17 Οκτωβρίου 2012
Παρασκευή 12 Οκτωβρίου 2012
ΠΑΝΤΕΧΝΟΥ ΠΥΡΟΣ ΣΕΛΑΣ. ΛΑΜΠΕΡΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΦΩΤΙΑΣ
Σε συνέχεια της δήλωσης συμμετοχής του σχολείου μας στο πρόγραμμα εκπαιδευτικού χαρακτήρα, του Υ.ΠΑΙ.Θ.Π.Α και ιδιαιτέρα στη δράση «Παντέχνου πυρός σέλας. - Λαμπερές ιστορίες φωτιάς» που διοργανώνει η 14η Ε.Β.Α, το σχολείο μας (Ε΄ και ΣΤ΄ τάξη με τους εκπαιδευτικούς των), επισκέφτηκε την Πέμπτη 12 Οκτωβρίου το Βυζαντινό Εκκλησιαστικό Μουσείο Μυτιλήνης και το Κάστρο της Μυτιλήνης.
Εκεί αναφερθήκαμε στη φωτιά και στη σχέση της διαχρονικά με τον άνθρωπο μελετώντας επιλεγμένα εκθέματα.
· Μεταβυζαντινή φορητή εικόνα της Δευτέρας Παρουσίας του Κυρίου – Μέλλουσας Κρίσης, με τον πύρινο ποταμό.
· Επιλεγμένα εκθέματα που έχουν σχέση με τη φωτιά.
o Κεραμικά και νομίσματα.
o Όπλα και κανόνια.
Η φωτιά διαχρονικά προξενεί και όφελος αλλά και ζημιά στον άνθρωπο. Είναι πρόξενος ζωής σ’ αυτόν αλλά και θανάτου.
Όλα αυτά μελετήσαμε αλλά και εκφράσαμε μέσα από ζωγραφική στην επίσκεψή μας αυτή.
Η ΔΕΥΤΕΡΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΑΙ Η ΜΕΛΛΟΥΣΑ - ΚΡΙΣΗ
Μεταβυζαντινή φορητή εικόνα από τον Ιερό Ναό Αγίου Γεωργίου Πολιχνίτου. Φιλοτεχνημένη, σύμφωνα με τη σχετική επιγραφή, από τον Κερκυραίο ζωγράφο Πέτρο το 1786.
Διαστάσεις: ύφος 2,14 μ., πλάτος 1,76 μ. και πάχος 0,025 μ.
Χαρακτηριστικά γνωρίσματα της εικόνας αυτής και γενικότερα της τέχνης του εν λόγω ζωγράφου είναι η μικρογραφική και διεξοδική εκτέλεση του θέματος, η σύνθεση και η εικονογραφική δομή του, η τόλμη της φαντασίας και τα έντονα χρώματα. Αξιοσημείωτος είναι, επίσης, ο λαϊκός χαρακτήρας της ζωγραφικής του τέχνης με την όχι και τόσο επιμελημένη απόδοση προσώπων και πτυχώσεων των ενδυμάτων. Η βαθιά πίστη του αποδεικνύεται εκτός των άλλων και από τη γνώση ρήσεων του Ευαγγελίου, τις οποίες ωστόσο αναγράφει. ανορθόγραφα.
Η παράσταση χωρίζεται σε τρία διακριτά τμήματα. Στο κεντρικό απεικονίζεται ο Χριστός ένθρονος κατά τη Δευτέρα Παρουσία Του, με την Παναγία και τον Ιωάννη Πρόδρομο να Τον πλαισιώνουν σε στάση δέησης. Ακολουθούν οι απεικονίσεις της ετοιμασίας του θρόνου Του, με τον Αδάμ και την Εύα εκατέρωθεν αυτού να μετανοούν γονυπετείς, και ο ζυγός της δικαιοσύνης.
Αριστερά και δεξιά του Χριστού, της Παναγίας και του Ιωάννη Προδρόμου εικονίζονται, από επάνω προς τα κάτω, τηρώντας την ιεραρχία, άγγελοι, οι Δώδεκα Προφήτες και οι Απόστολοι - διαταγμένοι ανά έξι στην κάθε πλευρά -, ιερείς και ιεράρχες, μάρτυρες και βασιλείς, γυναίκες όσιες και μάρτυρες, όσιοι και δίκαιοι.
Στο αριστερό προς τον θεατή τμήμα και κάτω από τους προαναφερθέντες απεικονίζεται ο Παράδεισος, όπου βρίσκεται η Αγία Τριάδα. Έξω από αυτόν εικονίζονται σε στάση δέησης οι Απόστολοι Πέτρος και Παύλος, Ιεράρχες, άγιοι, όσιες και μάρτυρες, ο Άγιος Κωνσταντίνος και η Αγία Ελένη. Από τον Παράδεισο τρέχουν τέσσερις ποταμοί, που χύνονται στη θάλασσα. Τρεις μορφές έχουν ήδη αναστηθεί από τους τάφους τους.
Η παραστατικότητα και η ένταση της φαντασία: με τις οποίες απεικονίζονται η Κόλαση και ο πύρινος ποταμός της, είναι ενδεικτικές του φόβου ποι. αι^ιή προκαλούσε και όφειλε να προκαλεί. Η Κόλαση, «το πυρ το εξώτερον», έχει ταυτιστεί με το στοιχείο της φωτιάς, το οποίο οδηγεί σε αυτή και βασανίζει φριχτά όσους χριστιανούς έχουν περιπέσει σε αμαρτήματα. Η κάθαρση μέσω της φωτιάς, η οποία συχνά απαντά στην αρχαία ελληνική θρησκεία μετατρέπεται στη χριστιανική θρησκεία σε τιμωρία και γίνεται εφιάλτης και ανασταλτικός παράγοντας για όσους επιδίδονται στην αμαρτία.
Ισμήνη Κουνέλη-Παρασχάκη Αρχαιολόγος 14ης Ε.Β.Α.
 |
| ΜΕΤΑ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΝΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΕΞΩ ΑΠΟ ΤΟΝ ΑΓΙΟ ΘΕΡΑΠΟΝΤΑ |
 |
| ΠΕΡΙΜΕΝΟΝΤΑΣ ΤΗΝ ΑΝΑΒΑΣΗ ΣΤΟ ΚΑΣΤΡΟ |
ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΙΝΑΚΙΔΩΝ ΠΛΗΡΟΦΟΡΗΣΗΣ
ΦΩΤΙΑ ΚΑΙ ΚΕΡΑΜΙΚΗ
Ο δημιουργικός συνδυασμός των τεσσάρων βασικών στοιχείων της φύσης, της γης, του νερού, του αέρα και της φωτιάς, υπήρξε καθοριστικός για μία από τις σημαντικότερες εκφράσεις του ανθρώπινου πολιτισμού: την κεραμική.
Από τα νεολιθικά χρόνια μέχρι και τουλάχιστον τη δεκαετία του 1950 στην Ελλάδα, οπότε άρχισε να αντικαθίσταται από το πλαστικό, η κεραμική δημιουργεί τα απαραίτητα σκεύη για την καθημερινή ζωή και ταυτοχρόνως αποτελεί τρόπο έκφρασης με τα ποικίλα σχήματα και τη διαφορετική διακόσμησή τους.
Η όπτηση των κεραμικών προϊόντων, δηλαδή το ψήσιμό τους σε ειδικά κατασκευασμένους κλίβανους, όπου αναπτύσσεται ελεγχόμενη από τους κεραμείς θερμοκρασία, τα σταθεροποιεί και καθορίζει την ποιότητά τους και την αντοχή τους στη χρήση και τον χρόνο.
Στις προθήκες εκτίθενται δείγματα κεραμικής βυζαντινής, μεταβυζαντινής και οθωμανικής περιόδου, τα οποία προέρχονται από το Κάστρο Μυτιλήνης.
Χαρακτηριστική τεχνική της βυζαντινής και μεταβυζαντινής κεραμικής είναι η εφυάλωση. Πρόκειται για μία τεχνική που υιοθετείται στο Βυζάντιο μετά τον 9ο αιώνα μ.Χ. και έχει δώσει λαμπρά δείγματα κεραμικής τέχνης. Μετά την όπτησή τους τα αγγεία αλείφονται με λεπτή ρευστή στρώση γυαλιού, σε διάφορα χρώματα και κοσμούνται με ποικίλα εγχάρακτα και γραπτά σχέδια. Στη συνέχεια τοποθετούνται ξανά στον κεραμικό κλίβανο, προκειμένου να σταθεροποιηθεί το γυαλί. Χρησιμοποιούνταν και ως χρηστικά, δηλαδή για καθημερινή χρήση, και ως διακοσμητικά αγγεία. Η τεχνική εφυάλωσης χρησιμοποιείται έως και σήμερα λόγω της αισθητικής και πρακτικής αξίας της.
Από την οθωμανική περίοδο εκτίθενται καπνοσυρίγγια, δηλαδή πίπες καπνίσματος. Η σχέση τους με τη φωτιά είναι διττή. Αφ' ενός απαιτείται η φωτιά για την κατασκευή τους, όπως σε κάθε είδος κεραμικής, αφ' ετέρου είναι απαραίτητη για να ανάψει ο καπνός που τοποθετείται μέσα και να επιτευχθεί με αυτόν τον τρόπο ο λόγος δημιουργίας τους. Κοσμούνται συχνά με εγχάρακτα σχέδια.
ΝΟΜΙΣΜΑΤΑ
Στα εργαστήρια κοπής νομισμάτων οι τεχνίτες, αναπτύσσοντας υψηλές θερμοκρασίες μέσω της φωτιάς, έλιωναν το μέταλλο και στη συνέχεια το χύτευαν. στη συνήθως πήλινη πλάκα παραγωγής. Πρόκειται για μια πλάκα με οπές, όπου το μέταλλο αποκτούσε κυκλική μορφή, την πρώτη του, δηλαδή, διαμόρφωση ως νόμισμα. Στη συνέχεια και αφότου το μέταλλο είχε κρυώσει και σταθεροποιηθεί αρκετά, με τη βοήθεια λαβίδας το τοποθετούσαν στον άκμονα και το σφράγιζαν, ώστε να αποκτήσει τις επιθυμητές παραστάσεις στις όψεις του. Η τεχνική αυτή, με την οποία κόβονταν τα λεγάμενα «παιστά», δηλαδή χτυπητά, νομίσματα, επεβίωσε μέχρι και τη νεώτερη εποχή, οπότε και αντικαταστάθηκε από τη χρήση πρέσας.
Για τους Βυζαντινούς τα νομίσματα - χρυσά, α;/υρά και χάλκινα - είχαν πρακτική αξία και η αισθητική τους δεν απασχολούσε ιδιαίτερα. Απεικόνιζα, σε αυτά τα σύμβολα του χριστιανισμού και τις μορφές των αυτοκρατόρων.
Αντιθέτως, τα νομίσματα της οθωμανικής αυτοκρατορίας, καθώς η μουσουλμανική θρησκεία είναι ανεικονική, δηλαδή δεν επιτρέπει την απεικόνιση ανθρώπινης μορφής ή ζώου, έφεραν μόνο το όνομα του Σουλτάνου, τη χρονολογία κοπής και ρητά από το Κοράνι - το ιερό βιβλίο του Ισλάμ. Ήταν από χρυσό και άργυρο.
Στην προθήκη εκτίθενται νομίσματα, τα οποία βρέθηκαν στο Κάστρο Μυτιλήνης και καλύπτουν μια ευρεία περίοδο, από τα ρωμαϊκά έως και τα νεώτερα χρόνια.
 |
| Ζωγραφίζοντας... |
 |
| Παρακολουθώντας τα εκθέματα... |
ΦΩΤΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΕΜΙΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ
Η φωτιά χρησίμευσε από πολύ νωρίς στην ιστορία της ανθρωπότητας για την κατασκευή όπλων, αλλά και χρησιμοποιήθηκε αυτούσια ως όπλο. ανθρώπινο γένος συνδύασε με αυτόν τον τρόπο τις αντιφατικές έννοιες της δημιουργίας και της καταστροφής.
Από τα αρχαία χρόνια, μέχρι και σήμερα, κατασκευάζονται όπλα από μέταλλο, χαλκό και σίδηρο, για την επεξεργασία του οποίου είναι απαραίτητο το στοιχείο της φωτιάς. Σε ειδικά διαμορφωμένα εργαστήρια, τα χυτήρια μετάλλου, η φωτιά χρησιμοποιείται για να αποκτήσει το μέταλλο ρευστή μορφή και να είναι, ως εκ τούτου, εύπλαστο. Εγχειρίδια, ξίφη, αιχμές βελών και δοράτων, κανόνια, πυροβόλα όπλα, ασπίδες, κράνη, πανοπλίες συμβάλλουν στην άμυνα και την επίθεση απέναντι στους κινδύνους που απειλούν την α\ ίρώπινη ζωή.
Κατά τη βυζαντινή περίοδο, και συγκεκριμένα προς το τέλος του 7ου αιώνα μ.Χ., εφευρέθηκε ένα πανίσχυρο για την εποχή όπλο, το περίφημο "υγρό πυρ". Η ακριβής σύστασή του δεν είναι γνωστή, καθώς καλυπτόταν από μυστικότητα. Σίγουρα περιείχε εύφλεκτη ύλη και το κύριο χαρακτηριστικό του ήταν ότι δεν έσβηνε σε επαφή με το νερό, αντιθέτως ενισχυόταν. Ήταν σε ρευστή μορφή, όπως υποδηλώνει το όνομά του, και εκτοξευόταν, όταν η χρήση του γινόταν σε ναυμαχίες, συνήθως από σίφωνες, δηλαδή σωλήνες ειδικά προσαρμοσμένους στα πολεμικά πλοία. Με τη χρήση του υγρού πυρός ο Λέων Γ' Ίσαυρος κατέστρεψε τον αραβικό στόλο που απειλούσε την Κωνσταντινούπολη στις αρχές του 8ου αιώνα μ.Χ.
Από τον 14ο αιώνα μ.Χ. εξαπλώνεται η χρήση της πυρίτιδας και αλλάζει τα δεδομένα της πολεμικής τεχνολογίας. Κατασκευάζονται τα πρώτα πυροβόλα όπλα και τα οχυρωματικά τείχη τροποποιούνται και ενισχύονται, προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις νέες αμυντικές ανάγκες. Το 1452, ο Ουρβανός, ένας Ούγγρος χύτης κανονιών, φθάνει στην Κωνσταντινούπολη και προσφέρει τις υπηρεσίες του στον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο ΙΑ' Παλαιολόγο. Η πενιχρή όμως αμοιβή, που εκείνος έχει τη δυνατότητα να του δώσει, τον οδηγεί στην αυλή του Μεχμέτ Β', γνωστού ως Μωάμεθ Πορθητή. Ο Ουρβανός, στο αντίπαλο πλέον στρατόπεδο, κατασκευάζει τα κανόνια που θα πλήξουν τα τείχη της Κωνσταντινούπολης και θα οδηγήσουν στην άλωσή της το 1453.
Ισμήνη Κουνέλη-Παρασχάκη Αρχαιολόγος 14ης Ε.Β.Α.
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)