Βρισκόμαστε στις αρχές του 1453, όπου
έμελε να γίνουν οι τελευταίες στιγμές της Βυζαντινής αυτοκρατορίας. Η
λαμπρή αυτή αυτοκρατορία έχει συρρικνωθεί στην Κωνσταντινούπολη, στις
περιοχές της Θράκης που βρίσκονται κοντά στην Βασιλεύουσα και σε ένα
μεγάλο κομμάτι της Πελοποννήσου. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος είναι
αυτοκράτορας. Ο τελευταίος, όπως έδειξε η ιστορία, αυτοκράτορας του
Βυζαντίου.
Εδώ και δυο χρόνια, κεφαλή των Τούρκων είναι ο Μωάμεθ ο δεύτερος, όπου
σε ηλικία μόλις 21 ετών, έχει κάνει σκοπό της ζωής του την εξάπλωση της
Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Τροχοπέδη στα σχέδια του είναι η
Κωνσταντινούπολη και έτσι όλες του οι προσπάθειες συγκεντρώνονται στην
κατάληψη της.
Ήδη, μετά από εντολές του, έχει χτιστεί ένα φρούριο στα βόρεια της
Πόλης, στο πιο στενό σημείο του Βοσπόρου. Το φρούριο αυτό ονομάστηκε
Ρούμελι- Χισάρ. Η θέση του φρουρίου αυτού, το καθιστά χρήσιμο στον
Μωάμεθ για δύο λόγους. Ο πρώτος λόγος είναι ότι μέσω αυτού ελέγχει την
διέλευση των πλοίων από τον Βόσπορο και έτσι έχει την δυνατότητα, όποτε
θελήσει, να απαγορεύσει την προσέγγιση πλοίων στην Πόλη από την Μαύρη
Θάλασσα. Ο δεύτερος λόγος για τον οποίο του είναι χρήσιμο το Ρούμελι-
Χισάρ, είναι ότι από αυτό εφορμούν Τούρκοι στις περιοχές γύρω από την
Κωνσταντινούπολη, τις λεηλατούν και τρομοκρατούν τους κατοίκους αυτών.
Αυτές οι ενέργειες των Τούρκων ανάγκασαν τον Παλαιολόγο να μαζέψει τους
κατοίκους των περιοχών αυτών, μέσα από τα τείχη της Βασιλεύουσας και να
ξεκινήσει τις ετοιμασίες για την πολιορκία που θα υφίσταντο η Πόλη, όπως
διαφαινόταν στον ορίζοντα. Ανάμεσα στις ετοιμασίες αυτές ήταν η
συγκέντρωση όσο περισσοτέρων τροφίμων μπορούσαν να μαζευτούν, η επισκευή
των τειχών, το κλείσιμο του Κεράτιου με την αλυσίδα και η αποστολή
επιστολών στην Δύση με τις οποίες ζητούσε βοήθεια. Μια βοήθεια που,
δυστυχώς, δεν στάλθηκε ποτέ στην Κωνσταντινούπολη. Έτσι ετοίμασε ο
Κωνσταντίνος Παλαιολόγος την Πόλη. Αξιοσημείωτο είναι ότι πολλά από τα
εκκλησιαστικά κειμήλια χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή νομισμάτων.
Με τα νομίσματα αυτά έγινε η πληρωμή των στρατιωτών και η κάλυψη των εξόδων προετοιμασίας της Βασιλεύουσας.
Ο Μωάμεθ, που στην ιστορία έμεινε με το όνομα Μωάμεθ ο Πορθητής, έκανε
τις δικές του ετοιμασίες. Εκτός από την κατασκευή του Ρούμελι- Χισάρ, το
φθινόπωρο του 1452, λίγους μήνες δηλαδή πριν την κατάληψη της
Κωνσταντινούπολης, έστειλε μέρος του στρατού του στην Πελοπόννησο.
Σκοπός αυτού του στρατού, ήταν να απασχολήσει τους εκεί Έλληνες ώστε να
μην μπορούν να στείλουν βοήθεια στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο και στους
υπερασπιστές της Πόλης.
Ο Μωάμεθ, όμως, δεν σταμάτησε εδώ. Την ίδια εποχή που έστειλε στρατό
στον Μοριά, προσέλαβε ένα Ούγγρο τεχνίτη και του ανάθεσε την κατασκευή
ενός τεράστιου, για την εποχή, κανονιού. Διάφορες πηγές αναφέρουν ότι
αυτό το κανόνι μπορούσε να εκτοξεύσει βλήματα βάρους 544 κιλών.
Ενδεικτικό του μεγέθους του, είναι το ότι για να συρθεί χρησιμοποιούνταν
30 βοϊδάμαξες και 500 άντρες.
Στις αρχές του 1453 αρχίζουν να συγκεντρώνονται τα τουρκικά στρατεύματα
γύρω από την Πόλη. Τον αποκλεισμό της από την θάλασσα, αναλαμβάνουν 400
τουρκικά πλοία. Το δε μεγάλο κανόνι στήνεται απέναντι από την Πύλη του
Ρωμανού. Επίσημα η πολιορκία της Κωνσταντινούπολης ξεκίνησε στις αρχές
Απριλίου του 1453.
Μέσα στην Πόλη βρίσκονται 50.000 ψυχές. Οι στρατιώτες είναι 7.000, και
σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται 2.000 ξένοι. Έξω από την Κωνσταντινούπολη
έχει συγκεντρωθεί πολλαπλάσιος αριθμός Τούρκων στρατιωτών. Ακριβής
αριθμός δεν υπάρχει, αλλά πιθανολογείτε ότι ήταν μεταξύ 250.000 και
400.000. Μαζί τους έχουν πολιορκητικές μηχανές, πύργους, σκάλες και
φυσικά κανόνια. Κανόνια που ξεκινούν να σφυροκοπούν τα τείχη της
Κωνσταντινούπολης.
Οι υπερασπιστές της Βασιλεύουσας με την βοήθεια του άμαχου πληθυσμού
της, επισκευάζουν κάθε βράδυ, τις ζημιές στα τείχη που έχουν κάνει τα
κανόνια του Μωάμεθ, κατά την διάρκεια της ημέρας. Αυτό όμως είναι κάτι
που γίνεται όλο και πιο δύσκολα και ταυτόχρονα όλο και πιο
αναποτελεσματικά.
Έτσι κυλούν οι μέρες ως τις 21 Μαΐου, όπου ο Μωάμεθ ο Πορθητής,
προτείνει στον Κωνσταντίνο Παλαιολόγο να παραδώσει την Πόλη. Ο
Κωνσταντίνος δεν αποδέχεται την πρόταση και από το σημείο αυτό, για οκτώ
συνεχής ημέρες, τα Τούρκικα κανόνια βάλουν ακατάπαυτα τα τείχη της
Κωνσταντινούπολης. Το μεγάλο κανόνι έχει καταστρέψει τα τείχη στην Πύλη
του Ρωμανού σχεδόν ολοκληρωτικά. Αυτό το σημείο των τειχών υπερασπίζεται
μεταξύ άλλων και ο ίδιος ο Παλαιολόγος.
Την 28η Μαΐου τελείται Θεία Λειτουργία στην Αγία Σοφία. Ο Αυτοκράτορας,
όπως και άλλοι υπερασπιστές της Πόλης, λαμβάνουν την Θεία Κοινωνία. Το
ίδιο βράδυ, και πιο συγκεκριμένα τις πρώτες ώρες της Τρίτης 29 Μαΐου του
1453, αρχίζει η μεγάλη επίθεση του Μωάμεθ. Ο Παλαιολόγος θα αφήσει την
τελευταία του πνοή πάνω στα τείχη, υπερασπιζόμενος την Βασιλεύουσα. Η
Κωνσταντινούπολη, την ημέρα αυτή έπεσε στα χέρια των Τούρκων.
Για τρία μερόνυχτα, όπως τους είχε υποσχεθεί ο Μωάμεθ, οι Τούρκοι
λεηλάτησαν την Πόλη. Έκαψαν, κατάστρεψαν, βίασαν και δολοφόνησαν μέχρι
που ελάχιστα πράγματα έμειναν στην Πόλη που να θυμίζουν την προηγούμενη
αίγλη και ομορφιά της. Ενδεικτικό των τουρκικών βιαιοπραγιών είναι ο
σφαγιασμός των Ελλήνων που είχαν καταφύγει στην Αγιά Σοφιά τις ώρες
εκείνες. Οι Τούρκοι στρατιώτες, έσπασαν τις πόρτες του ναού και μέσα
στον ιερό αυτό χώρο αφαίρεσαν τις ζωές δεκάδων αμάχων.
Μια παράδοση αναφέρει ότι την ώρα που εισέβαλαν οι Τούρκοι στην Αγιά
Σοφιά τελούνταν Θεία Λειτουργία. Ο τοίχος, τότε, πίσω από την Αγία
Τράπεζα άνοιξε και μέσα του εξαφανίστηκε ο Ιερέας. Όταν η Πόλη
επιστρέψει σε χέρια Χριστιανών, ο Ιερέας θα ξαναβγεί από εκεί και θα
συνεχίσει την Θεία Λειτουργία που άφησε στην μέση.
Ο Μωάμεθ, ξαναέκτισε την Κωνσταντινούπολη και μετέφερε εκεί την
πρωτεύουσα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας που μέχρι τότε ήταν η
Ανδριανούπολη. Στην Πόλη, που οι Τούρκοι από τότε ονομάζουν Ινσταμπούλ,
μεταφέρθηκαν και εγκαταστάθηκαν άνθρωποι διαφόρων εθνικοτήτων. Όσο
λαμπερά κι αν ήταν όμως τα οικοδομήματα του Μωάμεθ, η Κωνσταντινούπολη
δεν απέκτησε ποτέ πια την αίγλη των Βυζαντινών χρόνων. Και αυτό γιατί
στολίδια της δεν ήταν ποτέ τα κτίρια. Στολίδι της ήταν το Φως του
Χριστιανισμού και το Φως του Ελληνικού πνεύματος που την περιέβαλαν.
Σημείωση:
Ένα υπέροχο βιβλίο που περιγράφει με μυθιστορηματικό τρόπο τις
τελευταίες στιγμές της Κωνσταντινούπολης, είναι το «Πήραν την πόλη πήραν
την» της Λαμπαδαρίδου Πόθου Μαρίας και κυκλοφορεί από τις εκδόσεις
Κέδρος. Αξίζει πραγματικά να το διαβάσετε.
ΚΕΙΜΕΝΟ-ΠΗΓΗ:www.matia.grl©ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟΝ/visaltis.net
